Nước mắm không chỉ là gia vị mà là món “quốc hồn, quốc túy” của người Việt, là thứ làm cho ẩm thực Việt phân biệt với phần còn lại của ẩm thực thế giới. Trong nước mắm có nắng, gió, giọt mồ hôi của những con người cần lao và dòng chảy dân tộc.
Những giọt mắm được chắt chiu sau 2 năm ủ trong thùng gỗ
Có một người trẻ đang miệt mài trên hành trình bảo tồn và nâng tầm những giọt tinh túy ấy!
Sinh ra trong một làng nghề làm mắm ở một vùng quê nghèo tỉnh Thanh Hóa, anh Lê Anh lớn lên cùng những bát cơm nóng hổi chan nước mắm, cùng mùi nước mắm mẹ khuấy trong chum bốc lên mỗi trưa hè quyện vào từng giấc ngủ. Tình yêu nước mắm lớn lên trong anh tự bao giờ, thấm vào từng thớ da, thớ thịt và trở thành một phần không thể thiếu. Để rồi khi trưởng thành lên thành phố ăn nước mắm ngoài hàng, anh lại nhớ đến mùi vị của quê hương.
Trước khi triển khai, anh tìm đến tham vấn ý kiến các chuyên gia như tiến sĩ “mắm” Trần Thị Dung, chuyên gia an toàn thực phẩm Vũ Thế Thành… Sau đó anh tìm tòi, thử nhiều loại cá, nhiều tỷ lệ và thời tiết để ra được công thức và cách làm của mình. Gần như không có làng mắm nào từ Bắc chí Nam mà anh chưa tìm đến.
Anh chia sẻ, cái hay của nước mắm truyền thống là mỗi nhà sản xuất có một bí quyết, tỷ lệ riêng để tạo nên mùi vị đặc trưng và bản sắc, tạo nên lợi thế cạnh tranh. Như nước mắm của Lê Gia được tạo nên với các đặc trưng: nguyên bản tự nhiên, hậu vị thanh, mùi thơm dịu.
Rồi anh bắt đầu từ những viên gạch đầu tiên, xây nhà xưởng trên mảnh đất trống mà ông nội để lại cho các chú, thuê thợ đóng thùng gỗ, thử các phương pháp. Anh liều lắm, chỉ có chút vốn liếng mà đã mạnh dạn đầu tư hàng trăm triệu đồng để đóng mỗi thùng ướp chượp khổng lồ dù chẳng biết liệu một ngày tài sản có “đội nón ra đi” hay không.
Nhà thùng sản xuất mắm Lê Gia những ngày đầu
“Đó là một hành trình vất vả. Khi đến với nó, thứ đầu tiên tôi nghĩ không phải là tiền vì nếu đặt lợi ích về tiền bạc lên trước thì sẽ không làm được. Được làm điều mình thích, có giá trị với tôi đó là hạnh phúc”, anh Lê Anh chia sẻ.
Sản xuất được sản phẩm rồi, để đưa được sản phẩm đến với người tiêu dùng, xây dựng được thương hiệu và gia tăng giá trị cho công ty lại là một thách thức lớn không kém. Suốt ba tháng hè của năm đầu tiên đưa sản phẩm ra thị trường, anh cùng vợ mang sản phẩm đến khu du lịch Hải Tiến nài nỉ từng cửa hàng cho đặt kệ, đến từng mâm cơm mời khách nếm thử sản phẩm của mình.
“Buồn là cứ một mâm cơm 10 người thì đã có tới tám người ăn nước mắm công nghiệp, hai người còn lại đã có loại nước chấm quen dùng nên họ lắc đầu, thậm chí xua đuổi, nhiều người còn nói những câu rất khó nghe. Lúc đó tôi mới cảm nhận được bóng tối tương lai, nghĩ liệu mình có đi sai đường hay có gì không ổn hay không”, anh Lê Anh nhớ lại.
Những lúc muốn dừng lại, anh nghĩ đến lý do mình bắt đầu. Một phần, anh đã nhận được quá nhiều sự kỳ vọng, hỗ trợ từ gia đình và người thân. Ngoài ra, hai chữ tử tế và cần cù cùng tình yêu nước mắm đã tiếp sức cho vợ chồng anh bước tiếp.
Ba tháng hè bươn chải đó đã cho anh nhiều thông tin phản hồi từ thị trường, rồi anh nhìn thấy “khe sáng” của thị trường khi nhận ra trong một mâm cơm thường sẽ có một vài em bé được bố mẹ cho đi cùng.
Nắm bắt xu hướng các mẹ cần gia vị sạch cho con trong thời kỳ ăn dặm, anh quyết định chọn lối đi riêng bằng cách sản xuất nước mắm dành cho bé với thành phần 100% tự nhiên, không có phụ gia, đầu tư thiết kế, bao bì phù hợp. Chiến lược của Lê Gia là từ sản phẩm dành cho bé sau khi được các mẹ tin dùng sẽ tin tưởng thương hiệu và từ đó sẽ dùng sang các loại sản phẩm khác làm từ mắm của Lê Gia.
Liên tục lắng nghe và thấu hiểu khách hàng để đầu tư vào trải nghiệm là một trong những yếu tố mang lại tính cạnh tranh cho Lê Gia. Nắp nút được đầu tư để mang lại sự tiện lợi khi rót, bao bì nhãn mác được trình bày bắt mắt, minh bạch thông tin. Ngoài ra doanh nghiệp này cũng chịu khó đầu tư vào mẫu mã, bao bì, làm nên các hộp đựng đẹp, sang trọng, tinh tế, phù hợp để làm quà tặng, tiện dụng trong sử dụng cho người tiêu dùng. Anh Lê Anh cho biết, sẽ làm tất cả những gì có thể làm được cho khách hàng trong khả năng, trên tinh thần “gieo trước gặt sau”.
“Đây cũng là một cách để nâng tầm nước mắm truyền thống vì nếu một chai nước mắm không đủ độ sang, không đủ độ tinh tế sẽ không được chọn làm quà tặng. Với người dân Việt, nước mắm đậm đà, thể hiện cho kết giao tình thân, tình cảm mặn nồng. Việc dùng nước mắm truyền thống làm quà tặng như nâng tầm một sản phầm quốc hồn quốc túy của cha ông”, anh Lê Anh cho biết.
Đến nay, sản phẩm Mắm Lê Gia đang được bán tại hệ thống siêu thị: Vinmart, Vinmart+, Aeon, BigC/Top Market/Go, Co.op Mart, MM Mega marker và nhiều đại lý trên toàn quốc. Sản phẩm nước mắm cho bé là sản phẩm bán tốt nhất tại các hệ thống mẹ và bé uy tín (Concung, Bibomart, Kidplaza, shoptretho…) hệ thống Vinmart+ và các shop mẹ và bé trên toàn quốc. Đặc biệt, mắm Lê Gia đã xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Hồng Kong, Đài Loan, Sec, Hàn Quốc, Nam Phi, Lào, Panama, Nga…
Mắm Lê Gia đã có mặt trong các hệ thống siêu thị nội địa và đi ra quốc tế
Lê Anh chia sẻ với chúng tôi đầy xúc động: Nước mắm là linh hồn ẩm thực và là hộ chiếu ẩm thực của người Việt mình. Không có nước nào có nét văn hóa ẩm thực độc đáo, gắn với mắm như Việt Nam. Chúng tôi quan niệm, việc xuất khẩu được nước mắm không chỉ là hoạt động thương mại thuần túy mà còn là việc “ xuất khẩu văn hóa” của cha ông đến với bạn bè quốc tế và cũng giúp cho những người con xa xứ luôn được gần gũi và nhớ về quê hương. Việc xuất khẩu hiện tại chúng tôi cũng mới bắt đầu và mới chỉ có những đơn hàng nhỏ, tuy nhiên đó là nguồn động viên lớn lao cho tập thể Lê Gia luôn nỗ lực cố gắng.
Chúng tôi rất hạnh phúc khi nhận được những phản hồi, tin nhắn của đồng bào mình ở nước ngoài khi nói rằng, được sử dụng mắm Lê Gia, họ thấy ấm áp và vợi đi nỗi nhớ quê hương.”
Món ăn, gia vị không chỉ là nghệ thuật ẩm thực mà còn chứa đựng những giá trị văn hóa. Việc gia tăng giá trị cho sản phẩm truyền thống bằng cách thổi hồn bởi những câu chuyện chân thật, mộc mạc và đóng gói thành quà tặng sang trọng là việc mắm Lê Gia nghĩ đến ngay từ khi khởi nghiệp.
Những sản phẩm được chắt lọc tinh túy từ biển mẹ, với sự sự đầu tư trong thiết kế bao bì đã tạo nên những sản phẩm quà tặng thiết thực, độc đáo và sang trọng. Không chỉ là món quà phù hợp trao tặng những người trân quý vào dịp quan trọng, lễ tế mà còn là tinh hoa văn hóa ẩm thực của cha ông,
Bao bì được thiết kế tùy biến theo yêu cầu với đầy đủ phương án từ tinh tế đến cao cấp. Cầm bao bì trên tay, người được tặng sẽ cảm nhận được sự trân quý cùng tình cảm của người tặng.
Sự kết hợp của các sản phẩm OCOP 5 sao Quốc gia với sản phẩm đặc trưng văn hóa bản địa, được xuất khẩu đến những thị trường khó tính và được khách hàng tin dùng qua các hệ thống siêu thị uy tín, với sự đầu tư trong thiết kế bao bì là những lý do khiến các hộp quà tặng mang đậm văn hóa ẩm thực biển Lê Gia luôn là sự lựa chọn hàng đầu của lãnh đạo địa phương, cơ quan đoàn thể, tin dùng làm quà biếu tặng, dành cho những sự kiện và tiếp khách
Món quà truyền thống chứa đựng những giá trị tinh thần lớn lao
Trên nền tảng sản xuất và thông tin chân thật, cùng với với mong muốn cùng quê hương đẹp lên, đóng góp tích cực cùng cộng đồng địa phương, truyền tải giá trị văn hóa tốt đẹp của cha ông đến với du khách và bạn bè, mắm Lê Gia đã tổ chức kết hợp dẫn khách du lịch từ khu du lịch biển Hải Tiến đến tham quan và trải nghiệm tại nhà thùng mắm Lê Gia.
Khách đến tham quan nhà thùng sẽ được trực tiếp trải nghiệm, tìm hiểu quy trình làm ra những “giọt mật” của biển – nước mắm màu hổ phách, sóng sánh, đậm đà “nhỉ” ra từ thùng gỗ khổng lồ. Được thưởng thức những đặc sản cùng những sản phẩm mắm truyền thống trứ danh: Mắm tép, mắm tôm, mắm nêm, mắm kho quẹt, mắm ruốc…Điều quan trọng là qua trải nghiệm thực tế, du khách có thể phân biệt, lựa chọn các sản phẩm mắm chuẩn ngon; cách sử dụng mắm truyền thống với từng món ăn và làm sao để tối ưu trong cách sử dụng….
>>THĂM QUAN NHÀ THÙNG MẮM LÊ GIA – SỰ KẾT HỢP TIÊU BIỂU GIỮA DU LỊCH VÀ SẢN PHẨM OCOP
Du lịch trải nghiệm tại nhà thùng mắm Lê Gia
Cách nhà thùng mắm không xa là khu đồng nuôi tôm, hải sản của Lê Gia – nơi cung cấp những hải sản cho các món chế biến. Lê Gia mong muốn mang đến cho du khách những trải nghiệm bổ ích bằng việc chèo thuyền tre, được tìm hiểu về cách đánh bắt hải sản và cuộc sống ngư dân, được trực tiếp nhìn thấy những thành quả sau khi đặt các dụng cụ đánh bắt (đó, đăng, lưới, vợt, xào, te..)…
Tất cả những trải nghiệm thú vị này, giúp người tiêu dung thêm hiểu về mắm truyền thống, từ đó tin dung các sản phẩm quốc hồn quốc túy cha ông, đồng thời cộng hưởng, gia tăng giá trị cho du lịch địa phương và cộng đồng dân cư. Đó cũng là cách gìn giữ và phát triển nghề truyền thống một cách sáng tạo và bền vững.
Không phải ngẫu nhiên mà Món ăn chính, xuất hiện trong video quảng bá du lịch Việt Nam được phát trên CNN có tên Why not- Viet Nam lại chỉ có những món gắn liền với nước mắm và mắm tôm. Bởi vì, chính ẩm thực là điểm hấp dẫn, là sức mạnh mềm cạnh tranh quốc gia để thu hút du khách. Trong ẩm thực thì linh hồn, trung tâm là các gia vị liên quan đến nước mắm và mắm – Một loại hộ chiếu ẩm thực của người Việt. Có những người trẻ gìn giữ và nâng tầm nghề truyền thống cha ông, sẽ góp phần tạo nên sức mạnh mềm cho địa phương và xa hơn là quốc gia.
Tham khảo
>>BÉ HỌC ĐƯỢC GÌ TRONG CHUYẾN TRẢI NGHIỆM NHÀ THÙNG MẮM LÊ GIA – BIỂN HẢI TIẾN